بهداشت كودك و نوزاد

بيشتر مادران با مشاهده جرم گوش كودك فكر مي كنند كه بايد با كمك گوش پاك كن آن را تميز كنند و درصورتي كه تجمع جرم گوش كودك زياد به نظر برسد، گمان مي كنند كه كودك دچار عفونت گوش شده است. 

 
موم و يا جرم گوش كودك چيست؟

موم و جرم گوش يك ماده محافظ طبيعي است كه بدن آن را از سلول هاي مرده پوست و ماده چسبنده اي كه توسط غدد ايجاد مي شود، مي سازد. اصطلاح پزشكي براي موم گوش سرومن (cerumen) است. در داخل گوش فرزند شما چندين غده كه به نام غدد سرومينوس يا غدد مومي گوش ناميده مي شوند، وجود دارد. اين غدد، به طور مداوم يك ماده چسبنده توليد مي كنند كه به سرعت با سلول هاي پوستي مخلوط و ضخيم مي شود.معمولاً رنگ موم و جرم گوش زرد، نارنجي و يا حتي گاهي مايل به قهوه اي است و به صورت مومي غليظ و متراكم احساس مي شود. با اين حال، براي كودكان و شيرخواران كوچك تر، موم گوش بيشتر متمايل به بافتي بسيار نرم تر و سبك تر است.جرم گوش كودك معمولاً مشكل بزرگي براي فرزند كوچك شما نيست. اين موم ها احتمالاً ايجاد مي شوند، خشك مي شوند و سرانجام از بين مي روند (خيلي عجيب است، اما در واقع اينگونه است). گاهي ممكن است اتفاق بيفتد كه غدد موجود در گوش فرزند شما بيش تر از توان بدن او براي خلاص شدن از شر موم ها، موم توليد كنند. بنابراين، يك تجمع رخ مي دهد. متأسفانه، تجمع موم مي تواند به دليل قرار دادن يك سواب پنبه اي در مجراي گوش بچه ها توسط والدين نيز رخ دهد. تجمع جرم گوش كودك براي مدتي طولاني، مي تواند منجر به كاهش شنوايي و همچنين تحريك گوش ها، شود.

هدف از توليد جرم گوش در كودكان چيست؟

موم گوش بخش مهمي از گوش ها است. مي دانيد، موم گوش ضخيم و بسيار چسبنده بوده و به همين دليل مي تواند خاك، گرد و غبار يا ذرات ديگري را كه ممكن است وارد گوش شوند، به دام بيندازد. اگر موم گوش وجود نداشته باشد، كانال گوش مستعد عفونت و ساير مزاحمان ناخواسته خواهد شد.موم گوش علاوه بر اين كه به عنوان مانع عمل مي كند، در واقع چند ماده شيميايي نيز دارد كه مي تواند به مبارزه با عفونت ها كمك كند. اين مواد شيميايي محيط در درون گوش فرزند كوچك شما را سالم و در شرايطي خوب نگه مي دارند. اين مواد شيميايي همچنين مي توانند پوست داخل كانال گوش را مرطوب كنند. كه اين به نوبه خود به جلوگيري از خشكي و خارش گوش كمك مي كند.

آيا تجمع جرم گوش كودك مي تواند نشانگر عفونت گوش باشد؟

عفونت گوش زماني رخ مي دهد كه قسمت مياني گوش ملتهب مي شود. اين مساله زماني رخ مي دهد كه مايعات درست در پشت پرده گوش تجمع پيدا مي كنند، سپس باكتري ها گسترش مي يابند و باعث ايجاد واكنش التهابي مي شوند.عفونت گوش در بين بچه هاي خردسال شيوع دارد. برآوردها نشان مي دهد كه تقريباً از ميان هر 6 كودك، حداقل 5 مورد از آن ها حداقل براي يك بار عفونت گوش را قبل از تولد سه سالگي خود تجربه مي كنند. به همين دليل عفونت گوش ها به يكي از متداول ترين دلايلي كه والدين به دنبال مراقبت هاي پزشكي مي روند، تبديل شده است.بچه ها در برابر عفونت گوش بسيار آسيب پذيرتر هستند. دليل اين امر اين است كه مجراهاي گوش آن ها باريك تر از بزرگسالان است. بنابراين مايعات مي توانند به سرعت اين سيستم را گرفتار كنند، جايي كه باكتري ها تمايل به گرايش به سمت آن دارند.دكتر لي الكساندر متذكر مي شود كه: "عفونت هاي گوش در نوزادان و شيرخواران نسبت به كودكان نوپا شايع تر است، زيرا ارتباط بين حفره بيني و گوش مياني (مجراي شيپور استاش) افقي است كه در نتيجه اجازه مي دهد مايعات بيني به راحتي از اين محل عبور كنند. با بزرگ شدن بچه ها، جمجمه دراز مي شود و ارتباط عمودي تري ايجاد مي كند كه از برگشت گرفتگي جلوگيري مي كند".اگر گمان مي كنيد فرزند كوچك شما به عفونت گوش مبتلا شده است، قبل از تماس با پزشك متخصص اطفال به دنبال اين علائم باشيد:لمس كردن گوش ها: به طور مداوم گوش هايش را مي كشد و مي مالد.اضطراب: ممكن است بيش از حد بهانه گير باشد يا شايد بيشتر از حالت معمول گريه كنند.مشكل در خواب: اين مي تواند شامل به خواب رفتن و يا خوابيدن با بهانه گيري باشد.تب: اين علائم در بچه هاي كوچك تر و نوزادان و شيرخواران بيشتر ديده مي شود.تراوش مايعات از گوش به بيرون: اين ترشحات ممكن است با موم گوش اشتباه گرفته شوند، و بالعكس، ممكن است موم گوش به اشتباه عفونت گوش در نظر گرفته شود.بيش از حد بي تعادل و دست و پا چلفتي: ممكن است بي تعادل به نظر برسد.مشكل در شنوايي: به صداهاي آرام پاسخ نمي دهد.

چه عواملي باعث عفونت گوش مي شوند؟

شايد به راحتي تصور كنيد كه عفونت گوش در اثر تجمع كثيفي و چرك در گوش ايجاد مي شود. با اين حال، در حقيقت آلودگي و كثيفي با اين بيماري ارتباط چنداني ندارد. همانطور كه پيش از اين اشاره كرديم، شايع ترين مقصر عفونت گوش باكتري ها هستند. فرزند شما ممكن است در طي يا بعد از ابتلا به گلو درد يا عفونت در هر قسمت ديگر از دستگاه تنفسي در برابر ابتلا به عفونت گوش نيز آسيب پذير باشد.باكتري ها يا ويروسي كه باعث عفونت قبلي شده اند، در جستجوي مكاني جديد براي زندگي هستند. متأسفانه گوش شرايط مناسبي براي اين ميكروارگانيسم ها فراهم مي كند. با مستقر شدن باكتري ها در درون گوش ها، پاسخ و واكنش التهابي توسط بدن ايجاد شده كه باعث ايجاد علائم عفونت گوش مي شود.
درمان خانگي جرم گوش كودكانبه ياد داشته باشيد كه براي جرم گيري گوش كودكان هرگز نبايد از سواپ يا گوش پاك كن استفاده كنيد، فقط و فقط يك حوله تميز و نرم را با كمي آب گرم مرطوب كرده و قسمت هاي بيروني گوش را پاك كنيد. لازم به ذكر است كه وارد كردن هرگونه شئ به داخل مجراي گوش براي تميز كردن جرم گوش نوزادان و كودكان كار بسيار خطرناكي است كه هرگز نبايد آن را انجام دهيد.

موم بيش از حد يا عفونت؟

اين يك سوال معمول است كه والدين را غالبا درگير مي كند. به عنوان يك مادر كه اغلب فرزند خود را به مطب پزشك مي برد و پزشك به او مي گويد كه اين صرفاً فقط يك تجمع موم در گوش ها است، مي دانم كه چقدر تشخيص اين دو از هم مشكل است.غالباً دشوار است كه تشخيص دهيد گوش هاي فرزند كوچك شما دچار تجمع موم شده و يا اينكه از عفونت گوش رنج مي برد. بيشتر علائم يكسان هستند. بچه اي كه در گوش هايش موم تجمع پيدا كرده، ممكن است گوش خود را ماليده يا بكشد درست مانند شرايطي كه دچار عفونت گوش شده است. به همان اندازه گيج كننده، بچه ها حتي هنگام تجربه ناراحتي دندان در آوردن هم، گوش خود را مي كشند.اما تب و ايجاد مشكل در خوابيدن معمولاً علائم مرتبط با عفونت گوش در كودكان يا بچه هاي كوچك هستند. اگر مشكل فرزندتان چيزي بيش از موم اضافي نباشد، معمولاً فقط با نگاه كردن به گوش مي توانيد آن را ببينيد. يك چراغ قوه بگيريد و بخش نرمه (لاله) گوش را به آرامي به عقب كشيده و به سمت دور از سر بكشيد تا ظاهر بهتري پيدا كند و بتوانيد راحت تر درون آن را مشاهده كنيد. در اينجا احتمالاً ترشحات مايل به قهوه اي يا زرد رنگي را مشاهده خواهيد كرد.اگر مايعات شيري و چرك مانند باشند، روشن بوده و يا در آن ها اثري از خون وجود داشته باشد، مي تواند بيانگر احتمال وجود عفونت باشد. به علاوه خوب است اين نكته را نيز بدانيد كه موم گوش به طور مداوم يا به ميزان خيلي زياد از گوش تخليه نمي شود. در حالي كه ترشحات عفوني اينگونه هستند و اين هشداري است كه در صورت مواجهه با آن بايد به پزشك مراجعه كنيد.ممكن است جرم گوش كودكان بسيار ناخوشايند باشد، اما مضر نيست. در عوض، اين موم وجود دارد تا بتواند گوش كودك شما را در شرايطي ايمن و سالم نگه دارد. بسياري اوقات، بهتر است آن را به حال خود بگذاريد و كاري براي از بين بردنش نكنيد، زيرا سرانجام خودش خود به خود از بين مي رود. در ضمن، مي توانيد فضاي بيروني گوش ها را با يك حوله مخصوص مرطوب تميز كنيد. اگر مشكوك به تجمع موم در گوش ها هستيد، با پزشك متخصص اطفال فرزند خود تماس بگيريد، به احتمال زياد او محلول قطره گوش را براي حل اين مشكل توصيه مي كند.

چه عواملي باعث عفونت گوش مي شوند؟

شايد به راحتي تصور كنيد كه عفونت گوش در اثر تجمع كثيفي و چرك در گوش ايجاد مي شود. با اين حال، در حقيقت آلودگي و كثيفي با اين بيماري ارتباط چنداني ندارد. همانطور كه پيش از اين اشاره كرديم، شايع ترين مقصر عفونت گوش باكتري ها هستند. فرزند شما ممكن است در طي يا بعد از ابتلا به گلو درد يا عفونت در هر قسمت ديگر از دستگاه تنفسي در برابر ابتلا به عفونت گوش نيز آسيب پذير باشد. باكتري ها يا ويروسي كه باعث عفونت قبلي شده اند، در جستجوي مكاني جديد براي زندگي هستند. متأسفانه گوش شرايط مناسبي براي اين ميكروارگانيسم ها فراهم مي كند. با مستقر شدن باكتري ها در درون گوش ها، پاسخ و واكنش التهابي توسط بدن ايجاد شده كه باعث ايجاد علائم عفونت گوش مي شود.

درمان خانگي جرم گوش كودكان چيست؟

به ياد داشته باشيد كه براي جرم گيري گوش كودكان هرگز نبايد از سواپ يا گوش پاك كن استفاده كنيد، فقط و فقط يك حوله تميز و نرم را با كمي آب گرم مرطوب كرده و قسمت هاي بيروني گوش را پاك كنيد. لازم به ذكر است كه وارد كردن هرگونه شيئي به داخل مجراي گوش براي تميز كردن جرم گوش نوزادان و كودكان كار بسيار خطرناكي است كه هرگز نبايد آن را انجام دهيد.

از كجا بفهمم كه گوش بچم عفونت كرده يا موم گوش او بيرون آمده است؟

اما تب و ايجاد مشكل در خوابيدن معمولاً علائم مرتبط با عفونت گوش در كودكان يا بچه هاي كوچك هستند. اگر مشكل فرزندتان چيزي بيش از موم اضافي نباشد، معمولاً فقط با نگاه كردن به گوش مي توانيد آن را ببينيد. يك چراغ قوه بگيريد و بخش نرمه (لاله) كوش را به آرامي به عقب كشيده و به سمت دور از سر بكشيد تا ظاهر بهتري پيدا كند و بتوانيد راحت تر درون آن را مشاهده كنيد. در اينجا احتمالاً ترشحات مايل به قهوه اي يا زرد رنگي را مشاهده خواهيد كرد.اگر مايعات شيري و چرك مانند باشند، روشن بوده و يا در آن ها اثري از خون وجود داشته باشد، مي تواند بيانگر احتمال وجود عفونت باشد. به علاوه خوب است اين نكته را نيز بدانيد كه موم گوش به طور مداوم يا به ميزان خيلي زياد از گوش تخليه نمي شود. در حالي كه ترشحات عفوني اينگونه هستند و اين هشداري است كه در صورت مواجهه با آن بايد به پزشك مراجعه كنيد.

آيا تجمع موم گوش در كودكان مضر است؟

ممكن است جرم گوش كودكان بسيار ناخوشايند باشد، اما مضر نيست. در عوض، اين موم وجود دارد تا بتواند گوش كودك شما را در شرايطي ايمن و سالم نگه دارد. بسياري اوقات، بهتر است آن را به حال خود بگذاريد و كاري براي از بين بردنش نكنيد، زيرا سرانجام خودش خو به خود از بين مي رود. در ضمن، مي توانيد فضاي بيروني گوش ها را با يك حوله مخصوص مرطوب تميز كنيد.

منبع: niniban